Peter SLADE

 

Peter Slade 7 Kasım 1912’de İngiltere’de Fleet, Hampshire’da doğdu. Alman asıllı bir doktorun oğludur. Babası aynı zamanda, barondan bir alt kademe olan baronet unvanına sahipti ve sonra bu unvan Peter Slade’e geçti. Sussex’te Lancing College’de öğrenim gördü. Bu yatılı okulda hiç mutlu değildi, okulu “baskıcı” olarak tanımlıyordu. Kendini teselli etmek için yatak örtüsünün altında cep feneri ışığında kitap okurdu: ileriki yaşlarda yaşadığı görme sorunlarının ve körlük dönemlerinin nedeni belki de buydu. O ve bazı arkadaşları (yaklaşık 1928 yılında) o denli mutsuzdular ki, bir ihtihar kulübü kurdular. Kulüp üyeleri bölgedeki tepelere gidip öğretmenlerini sembolik olarak öldürdükleri dramatik sahneler oynar ve dans ederlerdi. Bu temsiller “genç erkeklere kendilerini öldürmeme, ama umudu bulma ve okuldan sonra yaşamın daha iyi olacağına inanmaya çalışma konusunda yardımcı oluyordu... Hepimiz bu seanslardan/toplantılardan (sessions) sonra farkı görüyor ve hissediyorduk.” (Slade’in 2000 yılında John Casson’a yazdığı bir mektuptan) Slade, bu dramaların oğlanları intihar etmekten caydıracak kadar boşalım sağlayıcı (cathartic) olmasının yanı sıra akademik başarılarını da arttırdığını farketti. Okulu bıraktığında “atletik hareket” (athletic movement) dediği şeyin yararlarıyla ilgilenmeye çoktan başlamıştı. Almanya’ya gitti ve Bonn Üniversitesi’nde ekonomi ve felsefe okudu. Burada Jungçu bir psikoterapist olan William Kraemer ile tanıştı ve daha sonra birlikte çalıştılar. 

 

Almanya’daki siyasal ve toplumsal ortamın bozulmasından ötürü 1932’de İngiltere’ye döndü. Önceleri Londra’da yaşadı ve bir tiyatroda rol aldı. Kimi zaman yoksul ve aç, sokakta oynayan çocukları seyretti; yaratıcı oyuna nasıl daldıklarının, birdenbire koşmaya başlamaktan aldıkları zevkin, kaldırımın ve yolun farklı basamaklarını nasıl kullandıklarının farkına vardı: bu gözlemler, ileride onun çocuk draması felsefesinin temelleri olacaktı, onun drama, “the doing of life” ile yazılı metne dayanan tiyatroyu birbirinden ayırmasına yardımcı olacaktı. 1935’te Slade dramayı yetişkinler arasında güven oluşturmak için kullanmaya başladı ve ilk tiyatro okulunu açtı ve gezici (in the round) tiyatro için oyuncu eğitmeye başladı. 1936’da Parable Players’ı (Mesel Oyuncuları) kurdu ve okullara, kiliselere giderek oyun oynadılar ve 24 yaşında BBC radyonun Çocuk Saati’nin en genç “amca”sı oldu. 

 

1937-1939 arasında Slade o dönemde Londra’da sürgünde olan Jungçu psikoterapist Dr. W. Kramer ile birlikte çalışarak dramayı terapiyi kolaylaştırmak için kullandı. Dönüm noktası, 1939’da Peter Slade İngiliz Tıp Derneği’nde (British Medical Association) dramaterapi hakkında söylev verdiğinde yaşandı. 1940’da Slade’in “Dinde, Eğitimde ve Terapide Dramanın Değeri” adlı konferansı Pastoral Psikoloji Loncası tarafından basıldı. Aynı yıl Worcestershire’da bulunan Tenbury Wells’te ilk sanatlar merkezini açtı. Burada başarısız ve mutsuz çocuklara yardım etmek için kendi drama yöntemini kullandı.

 

1941’de bir eğitim filmi çekerken yaşanan bir kazanın ardından İskoçya’daki Dumfries’de bulunan Crichton Krallık Enstitüsü’nün Askeri Binasına hasta olarak yattı (bu hastanede 1843 yılında Dr. W.F. Browne, tiyatroyu hastaları sağaltmak için kullanan ilk kişi olarak çalışmıştı). İyileşir iyileşmez hastalarla tiyatro oyunu provalarına başladı ve 22 Aralık 1941’de J.M. Barrie’nin oyunu “Sevgili Brutus”u iki kez sahnelediler. Hastane onun çalışmasını destekledi ve değer verdi.

 

İyileştikten sonra Staffordshire’da Drama Danışmanı olarak çalışmaya başladı, 1943’de. dramayı okullara ve gençlik kulüplerine taşıyan The Pear Tree Players’ı (Armut Ağacı Oyuncuları) kurdu.

 

Peter, psikodramanın yaratıcısı J.L. Moreno ile 1938’den beri yazışıyordu ve Moreno İngiltere’yi 1948-1951 arasında ziyaret ettiğinde tanıştılar. ABD’de 1945 yılında Lewis Barbato’nun makalesi “Drama Terapi” (terimi iki kelime olarak, normal Amerikan kullanımında kullanan ilk yayın) Moreno tarafından yayınlanmıştı. Yine ABD’de 1946’da Florsheim “Drama Terapi”yi yayınladı: Florsheim yazılı oyunların oynanmasını terapi olarak kullanıyordu. 1959’da Slade “Bir Kişi haline gelmeye yardımcı olmak üzere Dramaterapi”yi yayınladı; bu eser, dramaterapinin tek kelime olarak, normal İngiliz kullanımında kullanıldığı ilk basılı eserdi.

 

Savaştan sonra Slade Birmingham’a Drama Danışmanı olarak atandı, bu görevini 1947-1977 yılları arasında sürdürdü. Dramayı okullara taşıdı ve Eğitim Fakültelerinde drama eğitimini geliştirdi. Rea Street Center’ı kurdu ve burada çocuklar için drama seansları (sessions) düzenledi; yetişkin oyuncular tarafından oynanan çocuk oyunları yarattı ve öğretmenlere kurs verdi. Sylvia Demmery ile birlikte 1968’de “doğal dans”ı (natural dance) yarattı, bu dans onun ilk gözlemlerine ve atletik hareketine dayanıyordu (athletic movement). Endüstride çalışan ve satış elemanı olarak görev yapan yetişkinler için kişilik eğitimi geliştirdi. 13 yıl suçlu ve engelli kişilerle özel seanslar yürüttü. Kurduğu yıllık yaz okulu, dünyanın dört bir yanından gelen öğretmenleri eğitiyordu ve 1954’te “Çocuk Draması”nı yayınlamasıyla uluslararası bir ün kazandı. 1964 yılında Londra’da düzenlenen ilk Uluslararası Çocuk Tiyatrosu Konferansında Yaratıcı Drama Bölümüne başkanlık etti.

 

Emekliliğinde Krallık Sanat Topluluğunun üyesi oldu ve 1997’de Kraliçe Ellinci Yıl Gümüş Madalyası aldı.

 

1997’de Manchester Üniversitesi eğitsel dramanın gelişimine yaptığı katkılardan ötürü onu fahri/onur arkadaşı (honorary companion) yaptı.

 

Yine 1997’de İngiliz Dramaterapistler Birliği (British Association of Dramatherapists) onun çalışma yaşamını bir konferans düzenleyerek kutladı.

 

Tekerlekli sandalyeli birine yardım ederken 91 yaşında öldü. Motorlu tekerlekli sandalyedeki birinin kaldırımın kenarına fazla yaklaştığını farketti; onu uyarmaya çalışırken dengesini kaybetti ve omuz kemiğini kırdı. İyileşir gibi gözükmesine rağmen bir kalp krizi geçirdi ve Sylvia Demmery yanındayken hastanede 28 Haziran 2004 tarihinde öldü. 

 

İki kızı var: Imogen ve Clare. Beş torunu ve iki büyük torunu var. Karısı Xonia 1981’de ölmüştü.

Slade’in arşivi, John Ryland Üniversitesi Kütüphanesindedir.

 

Blatner, Adam (2004) http://www.nzadie.org.nz/resources/bin/master.htm.
Çeviri: Oluşum Drama Enstitüsü